Dầu số tự động, chọn thế nào?
Khi được hỏi về việc thay thế dầu hộp số tự động không đúng với khuyến cáo của nhà sản xuất có ảnh hưởng gì không, nhiều thợ già có kinh nghiệm hàng chục năm trong nghề đã khẳng định rằng không, miễn sao dầu thay phải “tương đương” về tiêu chuẩn. Nhưng khi được hỏi thêm về cụm từ “tương đương” thì lại ít ai có câu trả lời thuyết phục.
Đối với dầu cho hộp số tự động thì hầu hết mỗi hãng xe đều đưa ra một tiêu chuẩn riêng. Ví dụ như Toyota sử dụng loại dầu độc quyền D3, GM thì dùng tiêu chuẩn Dexron, Ford lại là Mercon, hay những dòng xe Hyundai và Kia thì sử dụng loại ATF 3, Matic là của Nissan, đó là chưa kể các thương hiệu xe sang đều sử dụng loại đặc chủng riêng biệt. Vậy điều gì tạo nên sự khác biệt giữa các loại dầu nêu trên đây và tiêu chuẩn tương đương nghĩa là gì?
Sự khác nhau về tiêu chuẩn giữa dầu số sàn và dầu số tự động xuất phát từ sự khác nhau về kết cấu của mỗi loại hộp số. Loại có kết cấu càng đơn giản, càng ít chức năng thì tiêu chuẩn của dầu bôi trơn càng thấp. Nhiệm vụ chính của dầu số sàn là để bôi trơn, trong khi đó dầu số tự động ngoài bôi trơn bánh răng, còn phải bảo vệ các lá côn khỏi bị cháy nhưng vẫn duy trì lực ma sát nhất định trong quá trình hoạt động, chuyển động năng thành cơ năng trong bộ biến mô,…
Mỗi tiêu chuẩn của dầu hộp số tự động phản ánh về trình độ phát triển hộp số (dầu số tự động được viết tắt bởi chữ ATF - Automatic transmission fluid và nó không phải tiêu chuẩn). Các tiêu chuẩn này đều phải đảm bảo phù hợp với công nghệ chế tạo, vật liệu chế tạo, số cấp, kiểu bố trí, dẫn động của động cơ và bánh xe của từng nhà sản xuất hộp số.
Ví dụ, tiêu chuẩn Dexron III chỉ phù hợp cho dòng xe GM đời từ 2006 trở về trước, nhưng đời sau này được áp dụng cho Dexron VI. Hay ngay trong mục hướng dẫn bảo dưỡng của Ford cũng được lưu ý rất rõ các loại dầu số tự động cho từng dòng xe: Laser AT dùng dầu ATF M-5, Escape 3.0L và Mondeo 2.0L dùng dầu EXXON-H, Everest 2.5L AT dùng ATF Mercon-V,…
Vậy vấn đề tiêu chuẩn “tương đương” mà được nhiều thợ già sử dụng chỉ đúng trong phạm vi khác nhà sản xuất mà thôi. Ví dụ, chúng ta có thể thay thế loại Zic Dexron-VI thay cho Mobil Dexron-VI ATF chứ không thể thay loại có tiêu chuẩn Mercon vào được. Hầu hết những loại dầu có tiêu chuẩn cao hơn có thể thay thế cho loại tiêu chuẩn thấp hơn (nhưng giá sẽ đắt hơn).
Điều cần lưu tâm rằng, không chỉ có xưởng dịch vụ không chính hãng mà ngay cả một số xưởng chính hãng cũng không sử dụng dầu đặc chủng của nhà sản xuất (do nhà máy không bắt buộc và do lợi nhuận) nên người sử dụng cần cảnh giác trước khi thay.
Việc chọn đúng loại dầu cho hộp số tự động trên xe đòi hỏi người sử dụng phải có chút hiểu biết. Nhưng đó cũng chính là hành động cần thiết để đảm bảo an toàn và tiết kiệm cho chính hầu bao của mình vì kẻ thù số 1 của hộp số tự động chính là dầu bôi trơn cho chính nó. Trong bài viết tiếp theo, Autocar sẽ nói về việc thay dầu số tự động và những những rủi ro có thể gặp phải nếu người sử dụng không để ý tới điều đó.
Lưu ý:
- Nên vào xưởng dịch vụ uy tín để hạn chế việc bị thay sai dầu.
- Cần xác định loại dầu số tự động có trong trong sách hướng dẫn sử dụng theo xe.
- Hãy yêu cầu được thay loại dầu được khuyến cáo dành cho xe của mình.
- Không nên thay loại dầu “tương đương” về tiêu chuẩn nhưng có ghi trên chai dòng chữ
“Fluid For Automatic Transmission & Power Steering – dầu dành cho số tự động và trợ lực lái”.